T.C Cumhurbaşkanlığı Diyanet İşleri Başkanlığı Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı tarafından düzenlenen 10. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı, “Menkul Kıymetler Borsası ve İslami Açıdan Değerlendirilmesi” konu başlığıyla 14-15 Mart 2019 tarihlerinde İÜ Rektörlük Binası Doktora Salonu’nda gerçekleştirildi.

Toplantı, Kur’an-ı Kerim tilaveti ve yapılan açılış konuşmaları ile başladı. Açılış konuşmaları, Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı Dr. Ekrem Keleş, İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi ve İÜ İlahiyat Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mürteza Bedir ve Merkezi Kayıt İstanbul Genel Müdürü Dr. Murat Turgut tarafından gerçekleştirildi.

“Din İşleri Yüksek Kurulu Doğruları En Sağlıklı Şekilde Ortaya Koymak Durumundadır”

Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanlığı’nın Türkiye’nin dini meselelerini en üst düzeyde karara bağlama ve en doğru yolu, politikayı belirleme konusunda çalışan bir yüksek kurul olduğunu belirten Din İşleri Yüksek Kurulu Üyesi Prof. Dr. Mürteza Bedir, “Bu kurul Türkiye için büyük bir şans. Dünyada dini meselelerin, özellikle İslam söz konusu olduğunda, büyük karmaşıklığa neden olacak şekilde ele alındığını, bunun da çözülemez sorunlara yol açtığını hepimiz görüyoruz. Bu sebeple ülkemizde dini konularda belli bir istikametin çizilebilmesi için Diyanet İşleri Başkanlığı’nın ve bunun içerisinde Din İşleri Yüksek Kurulu’nun önemli bir işlevi var. Kurulumuz da bu işlevini elinden gelen en güzel şekilde yerine getirmeye çalışıyor” ifadelerini kullandı.

Prof. Dr. Bedir konuşmasını şu sözlerle sonlandırdı: “Zaman zaman şu soruluyor: Din İşleri Yüksek Kurulu neden her konuda görüş beyan etmiyor? Burada bildirmiş olalım ki, Din İşleri Yüksek Kurulu doğruları en sağlıklı şekilde ve popülizme düşmeden ortaya koymak durumundadır. Kapsamı gereğince hem tarihsel derinliğini hem de geleceğini düşünerek şu anı konuşmaya çalışıyor. Bu sebeple de gündelik bazı spekülasyonları takip etmiyor gibi gözükebilir fakat güncel meselelerin tümüne dair açıklamalarda bulunuyor.”

“Toplumumuz Hayatını Dini Açıdan Tanımlama İhtiyacı İçindedir” 

İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak Osmanlı kadısının Osmanlı yönetiminde geniş yetki alanına sahip olduğunu belirterek, “Osmanlı döneminde kadı, bugünkü 12-13 resmi kurumun görevini üstelenen bir yönetici konumundaydı. Diğer kadılardan gelen kararları dini sistem çerçevesinde değerlendirerek geçerli bir sonuca bağlardı. Osmanlı kadısı bu geniş yetkilere; sadece elindeki fetva kitaplarına istinaden değil, aynı zamanda kendi kültür ve bilgi seviyesinin belli bir derecenin üstünde olması sebebiyle sahipti. Bu sebeple biz bugün Osmanlı kadısının yerini tutan bu değerli kurumumuza ev sahipliği yaparak toplumumuzun hayatını dini açıdan tanımlama gayreti ve ihtiyacına ortak olmayı amaçladık” dedi.

İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak konuşmasına şu şekilde devam etti: “Üniversite olarak önem verdiğimiz iki şey var: Bunlardan birisi üniversitenin sahip olduğu potansiyelini ve bütünlüğünü kitaplar arasında, sınıfta bırakmaması; topluma sunmasıdır. Yani bilginin ve hizmetin son kullanıcıya ulaştırılmasıdır. İkincisi de bunu yaparken bu konuyu paydaşlarıyla iş birliği içerisinde, daha anlamlı, daha kararlı ve daha geniş kitleye ulaştırabilme hedefi içinde olmasıdır. YÖK tarafından belirlenmiş araştırma üniversiteleri, Türkiye’nin içerisinde bulunduğu atılım ve genişlemeye katkı sağlayacak belli alanlarda çalışma yapmak, kadrolaşmak ve bilimsel çalışmalarını bu alanlarda sürdürmek için gayret göstermektedir. Türkiye’deki 11 araştırma üniversitesinden biri olan İstanbul Üniversitesi olarak biz de özellikle toplumun iç dünyasını şekillendirecek sosyal alanları tercih etmeye çalıştık. Bu vesileyle İslam Finansı ve İktisadı alanında araştırma merkezimizi kurduk.”

“Toplumumuz Dini Görüşlerini Burada Konuşan Uzmanları Dinleyerek Oluşturuyor”

Din İşleri Yüksek Kurulu Başkanı Dr. Ekrem Keleş, 10. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı’nın gerçekleşmesinden duyduğu mutluluğu dile getirerek, “Kurulumuz, Türkiye’nin güncel dini meseleleri konusunda kendisine gelen soruları doğru bir şekilde cevaplandırabilmek amacıyla bu toplantıları düzenliyor. Din İşleri Yüksek Kurulu’nun kanunda belirtildiği üzere; İslam dininin temel bilgi kaynaklarını, metodolojisini ve tarihi tecrübesini dikkate alarak dini konularda karar vermek, görüş bildirmek ve dini soruları cevaplandırmak gibi temel görevleri vardır. Bu istişare toplantılarını bu görevler kapsamında düzenliyoruz. Toplumumuz, bu alanda uzman kişileri dinleyerek kendi görüşlerini oluşturmaya çalışıyor. Kurumumuz iç siyasallaşmaya son derece önem veriyor” şeklinde konuştu.

Sürekli gelişen dünyada değişimin her alanda çok hızlı gerçekleştiğini vurgulayan Dr. Keleş, “Bu gelişim içerisinde iktisadi hayatın İslami ülkeler çerçevesindeki sınırlarının belirlenmesi ve dini konuda hassasiyet taşıyanların bu konudaki ihtiyaçlarının giderilmesi bağlamlarında bu çalışmalarımızın önemli olduğunu düşünüyorum. Kuran-ı Kerim’de de belirtildiği üzere insanın mal ile ilişkisi vazgeçilmezdir. Fakat bu ilişkinin başkasının hakkına tecavüz etmemek, kimseye zulüm etmemek, kul hakkı yememek, helal ve haramı gözetmek, sömürü araçlarından uzak durmak ve spekülatif hareketlere girmemek gibi birtakım ahlaki kuralları ve ilkeleri vardır. Bu genel ilkeler çerçevesinde de İslam iktisadının temel unsurları belirlenmiştir” ifadelerini kullandı.

“Sermaye Piyasalarını İyileştirmek Her Şeyden Önce Müslümanlık Görevidir”

Merkezi Kayıt İstanbul Genel Müdürü Dr. Murat Turgut ise sermaye piyasalarındaki ve ekonomideki uygulamaların İslami uygunsuzluğuna dikkat çekerek, “Şu an ekonomimize baktığımız zaman para piyasalarımızın ekonominin %92-93’ünü baskılarken sermaye piyasalarının sadece %7’sini oluşturduğunu görüyoruz. Para piyasaları genellikle %90-95 oranında faizle dönen piyasalardır. İslami geleneğin bu denli yoğun olduğu bir toplumda bu yolun kullanılıyor olması en çok bizim hatamız. Sermaye piyasalarını daha iyi anlatamamış olduğumuz için bu yola başvuruluyor. Hâlbuki para piyasaları dediğimiz unsurlar çok kısa vadeli olur. Sermaye piyasaları ise çok daha uzun vadeli fonların arz edildiği piyasalardır ve kesinlikle daha İslami ve helal bir çözümdür. Sermaye piyasalarını iyileştirerek ekonomiyi kalkındırmayı her şeyden önce bir Müslümanlık görevi olarak görmeliyiz” şeklinde konuştu.

Açılış konuşmalarının ardından Prof. Dr. Mürteza Bedir moderatörlüğünde gerçekleştirilen “Borsanın Genel Yapısı ve Piyasalar” başlıklı açılış konferansında Borsa İstanbul Direktörü ve İSEDAK Proje Grubu Başkanı Doç. Dr. Recep Bildik ve İbn Haldun Üniversitesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rasim Özcan sunumlarını yaptılar.

10. Güncel Dini Meseleler İstişare Toplantısı, “Borsada Fiyat Oluşumu”, “Borsa Borçlanma Araçları ve Risk Yönetimi”, “Gayrimenkul Sertifikaları, Yatırım Ortaklıkları ve Fonlar Hisse Senedi Piyasası İşlemleri” ve “Kıymetli Madenler Piyasası İşlemleri – Borsa Kayıt ve Takas İşlemleri” başlıklı oturumlarla tamamlandı.